Pismo
Wolałbym nie
Mimo że już od lat w Gdańsku o tej porze roku nie ma śniegu, grudzień kojarzy nam się z wielką pryzmą.
Ukraińskie czytanie. Część 1
Za naszą wschodnią granicą przebiega istotny proces: Ukraińcy piszą, tłumaczą i wydają więcej książek niż przed pełnowymiarową inwazją. Kultura ukraińska rozkwita, choć podobnie jak w Unii Europejskiej trzeba walczyć o spowolnienie spadku czytelnictwa.
Anastasis
Rozmowa z poetką Ewą Poniznik-Bach, poetką, autorką arkusza poetyckiego czas teraźniejszy niesumienny (Wydawnictwo Grupa Plus, Pruszcz Gdański 2011) oraz tomiku wierszy poza nocą (Oficyna Wydawnicza Tysiąclecia, Gdańsk 2017).
Od dupy strony: Wieś literatury
W tytule tego felietonu piję do zaszczytnego tytułu Miasta Literatury UNESCO, który otrzymał Gdańsk. Nowina ta gruchnęła na sam koniec października, odbijając się szerokim echem w kulturalnym świecie.
Zasoby ludzkie
Lili wchodzi na śliską podłogę basenu, zsuwa klapki kąpielowe. Jej palce rozbiegają się na wszystkie strony w poszukiwaniu piasku, czegoś, co przypomina ziemię. Przez wielkie okna wlewa się światło, rozchlapywane po ścianach przez krzyki dzieci.
Poezja na słono
Czy potrafisz wymienić, Drogi Czytelniku i Droga Czytelniczko, tytuły tomów wydanych przez pomorskich twórców w ciągu ostatniego roku? Lub chociaż jeden z nich? Czy wiesz, co w poetyckich falach pływa? Gdzie przesypują się litery w wersy? Jeżeli nie, spróbuję przyjść z pomocą.
Regermanizacja z twarzą Teresy Orlowski
W słowniku polskiej prawicy pojawiło się ostatnio nowe modne słowo: regermanizacja. Straszą nim politycy, powtarzają je z wypiekami na twarzy aktywiści.
Wszystko, co dobre. Wszystko, co złe
Czy pamiętacie z dzieciństwa takie sytuacje: wychodzicie z kina po tym, jak na dwie godziny zanurzyliście się w innym świecie tak skutecznie, że kiedy ponownie ujrzeliście światło dzienne, nie wiedzieliście, czy to teraz, czy to jutro, a może… dawno, dawno temu?
A może oswajanie niemieckości wiedzie przez cmentarze?
Rozmowa z Tomaszem Słomczyńskim, autorem reportaży Kaszëbë (2021), Sopoty (2023) i Delta. Przez Żuławy (2025) – wszystkie ukazały się w wydawnictwie Czarne – otwierająca cykl rozmów „Lęk przed Niemcem”.
Handlarze snów
„Chcę, żeby przyśniło mi się coś miłego” – powiedziałem do niej i od razu tego pożałowałem. Było w tym coś żałosnego. Ale było to też prawdziwe. Świat jest niemiły, a ja chciałem jakiegoś azylu, jakiejkolwiek drogi ucieczki do miejsca, które byłoby – po co używać wielkich słów – choć trochę miłe.
Jak tu szaro!
Na zaokniu doroczna szaruga. Nie codziennie, ale często. Nic nowego, nic zaskakującego, a jednak uwiera i męczy. Dlaczego?
Cartoon służy łamaniu schematów
Rozmowa z Jakubem Babczyńskim, rysownikiem, składaczem komiksów oraz wykładowcą przedmiotów związanych z narracją wizualną na gdańskich uczelniach, a także miłośnikiem opowieści obrazkowych, zwłaszcza dziwacznych.
Nellie Bly. W 72 dni dookoła świata
Fragment powieści poświęconej amerykańskiej dziennikarce i reporterce Nellie Bly. 14 listopada 1889 roku wyruszyła z Nowego Jorku w podróż dookoła świata, realizując reportaż dla „New York World” z wyprawy, dla której wzorem stało się W 80 dni dookoła świata Juliusza Verne’a.
Od dupy strony: Tam i wtedy
Rzeczy, których nie wyrzuciliśmy, spakowaliśmy do kartonów. Niestety, zbyt dużych, bo ciężko było je podnieść. A trzeba to było zrobić, własnymi rękami, a następnie znieść z trzeciego piętra bez windy i wnieść, dla odmiany, na drugie, ale również bez windy.
Rzeczy i ludzie. Historia Ewangeliarza ze Skewry
Ewangeliarz ze Skewry to przedmiot, który jest jednocześnie namacalny i nierealny. Jego historia mogłaby służyć za pierwowzór sequela „Purpurowych skrzypiec”, gdyby nie to, że w przypadku Ewangeliarza prawda jest ciekawsza niż fikcja.
Biała
Biała była od zawsze – wielka i ciepła, niosła za sobą zapach siana. Dobry zapach, bezpieczny. Obiecujący, że pod Elizki nosem zagości mleczny wąsik. Zlizywała go łakomie. Czasem razem z glutem świecącym zielonkawo na górnej wardze. Słodkie ze słonym.
Dysocjacja
Zwycięski utwór zaprezentowany 30 września 2025 roku podczas czwartej rundy Slamu na Długiej.
Kim jest Günter Grass?
Kim jest Günter Grass dla nas: gdańszczan żyjących w rzeczywistości 2025 roku, w cieniu rosnących w siłę totalitaryzmów, nacjonalizmów, populizmów, za którymi kroczą przemoc, ksenofobia, uprzedzenia? Mówiąc jeszcze inaczej: czy wciąż czytamy Grassa, szukając wsparcia, wskazówek i odpowiedzi?
Exegi monumentum
Kuba był psem towarzyskim i na wskroś wiejskim – bardzo szybko się zadomowił i odnalazł wśród rolniczych obowiązków. Jeździł z ojcem traktorem, by na otwartych polach biegać, ganiać sarny i kaczki, a czasami polować na myszy.
Dłonie
Mój ból będzie
stawał między nami,
ale nie złość się, że nic nie możesz
na to poradzić. Dziś przecież też chciałam być
Warto, więc róbcie!
Rozmowa z Kamilem Galusem i Maciejem Skalikiem, dwiema trzecimi redakcji niezależnego internetowego kwartalnika literackiego „Strona Czynna”.
Miraż Miry
Pytanie: Kto pamięta, że twórczynią serialu Wojna domowa była Mira Michałowska? Prawie nikt, bo mainstream zna przede wszystkim jego reżysera – Jerzego Gruzę. Niewiele osób kojarzy ją dzisiaj także jako uznaną dziennikarkę, publicystkę, tłumaczkę i pisarkę.
Niður, czyli szum północnej wyspy
Rozmowa z Kaśką Paluch, muzykolożką, absolwentką Uniwersytetu Jagiellońskiego, producentką muzyczną. Autorką dźwiękowej mapy Islandii.
Kulturystyka
W październiku spróbujemy się przyjrzeć działaniom i inicjatywom, które oddają głos mniej rozpoznawalnym, a przecież mającym wiele do przekazania autorom i autorkom, tematom i historiom, które nie przebijają się do głównego nurtu dysksji w publicznych mediach.
Popkulturowy wstyd – ironicznie i postironicznie
Znana czytelnikom anglojęzycznych mediów guilty pleasure nie jest zupełnie nowym wynalazkiem. Pod tą czy inną postacią funkcjonuje w naszej kolektywnej świadomości już od wielu dekad. Ale wraz z nadejściem ery Facebooka i Spotify owa grzeszna przyjemność stała się pragnieniem uniwersalnym.
Obcy i astronom
Recenzja komiksu Jacka Frąsia Astronom (Wydawnictwo Wilk Stepowy, Elbląg 2023).
Smak pigwy
Rano zasiadłam do stołu
i najadłam się strachu.
Obrałam go ze skórki,
pokroiłam na kawałki.
Bóg z kulawą nogą
Potrafił wykonać miecz
i olbrzyma, który nim włada,
rydwan ze złota
i konie, które zieją ogniem.
Od dupy strony: Na brudno
Nowy zeszyt jest doskonały. Ma parzystą liczbę stron, najczęściej zadrukowanych kratką lub liniami, które dzielą białą, papierową płaszczyznę na równe części. To układ symetryczny, proporcjonalny, przewidywalny, panują w nim równowaga i harmonia, których nie chce się zepsuć.
Staramy się o dziecko
Nie możemy sobie pozwolić na pełną dowolność. Istnieją bowiem pewniki. Niektóre akceptujemy bez zastrzeżeń, inne próbujemy nagiąć do naszej woli. Pierwszy pewnik zapisany w naszych notesach: Staramy się o dziecko.
Lepiej o tym nie mówić?
Recenzja książki Wolfganga Kirchnera Tamten czas. Wspomnienia niemieckiego chłopca z Gdańska w 1945 roku (przełożyła Katarzyna Zimmerer, Gdańsk 2025), opublikowanej przez wydawnictwo słowo/obraz terytoria oraz Instytut Kaszubski w Gdańsku w serii „Powroty” (pod redakcją Basila Kerskiego)
