Andrzej Kasperek

Żuławy – płaska kraina zrodzona z wody

Zacznijmy od nazwy. Dykcjonarz geograficzny (1782) podaje: „Żuława więc znaczy nizinę z błót i bagnisk uczynioną do uprawy sposobną; grunta jej są żyzne i najwięcej przynoszące pożytku”. Jedni wywodzą ją od wyrazu „żuł”, czyli ‘namuł leśny’; tak to wyjaśnia Aleksander Brückner. Inni twierdzą, że jej źródła trzeba szukać w pruskiej przeszłości tego obszaru i wiążą je ze słowem sulava, czyli ‘wyspa’, ‘teren nad wodą’. I rzeczywiście jest to kraina nierozerwalnie związana z wodą, położona nad morzem, stworzona przez rzekę i ludzi. To miejsce osobne i oryginalne. Przez wieki tworzyli je Prusowie, Pomorzanie, Polacy, Niemcy i Holendrzy. Nie ma w Polsce innej krainy o tak skomplikowanej genezie i tak mozaikowym składzie etnicznym.