W dniach 19–20 listopada w biurze projektu Gdańsk Miasto Literatury przy ul. Długiej 35 odbędzie się seminarium poświęcone pojęciu awangardy, organizowane w ramach projektu Wolne Słowo. Wydarzenie będzie miało otwartą, eksperymentalną formę i zgromadzi gości z Ukrainy, Czech i Węgier, którzy podzielą się swoimi doświadczeniami i refleksjami.
Udział w seminarium na zaproszenie.
Projekt „Wolne Słowo” czerpie inspirację z Domu Słowa w Charkowie, będącego siedzibą ukraińskich twórców awangardy w latach 20. i 30. XX wieku, których działalność zakończyła się tragicznie w czasie czystek stalinowskich. Nazwa programu odwołuje się do idei wolności, będącej istotną częścią tożsamości Gdańska – miasta o bogatej historii związanej z protestami, odbudową po zniszczeniach wojennych i tworzeniem przestrzeni dla niezależnej myśli.
Podczas spotkania uczestnicy przyjrzą się historycznym aspektom awangardy w lokalnych kontekstach oraz jej rezonansowi w dzisiejszej kulturze i sztuce. Refleksja obejmie takie tematy jak współczesne interpretacje awangardy, jej związki z militaryzmem i wizją postępu, a także wpływ współczesnych konfliktów zbrojnych na kulturę masową. Punktem wyjścia będą doświadczenia Charkowskiego Muzeum Literatury, które opiekuje się dziedzictwem ukraińskiej awangardy i pamięcią o tzw. Rozstrzelanym Odrodzeniu, oraz działania związane z tworzeniem nowej instytucji literackiej w Gdańsku. W seminarium znajdzie się również miejsce na rozmowy o gdańskich tradycjach awangardowych oraz współczesnych wyzwaniach związanych z pamięcią historyczną i kulturą europejską.
Efektem tych spotkań ma być w przyszłości stworzenie międzynarodowego projektu wystawienniczo-literacko-artystycznego, który połączy doświadczenia przeszłości z refleksją nad współczesnością.
Wydarzenie rozpoczęło się 19 listopada powitaniem uczestników, po którym zaprezentowane zostały projekty artystyczne Mykyty Kadana oraz Piotra Wyrzykowskiego. Oba projekty inspirowane są czasopismem „Semafor u majbutnie” („Semafor w przyszłość”) ze zbiorów Charkowskiego Muzeum Literatury, stanowiącym przykład ukraińskiej awangardy. Kolejną część seminarium poświęcono refleksji nad historyczną awangardą w jej lokalnych odmianach i współczesnym kontekście, obejmując rozmowy o mechanizmach budowania popularności awangardy, jej związkach z militaryzmem oraz wpływie współczesnych konfliktów na literaturę, sztukę i kulturę masową. Spotkanie zakończyła rozmowa z zaproszonymi gośćmi na temat doświadczeń ich instytucji i środowisk twórczych.
20 listopada odbyła się dyskusja o roli instytucji kultury w kontekście literatury i awangardy, ze szczególnym uwzględnieniem planów utworzenia Domu Literatury w Gdańsku. Tematy objęły historię miasta, wyzwania współczesnej modernizacji, lokalne tradycje awangardowe oraz wpływ współczesnych konfliktów na kulturę. Goście z Polski, Ukrainy, Czech i Węgier podzielili się doświadczeniami, w tym przykładami ukraińskiej awangardy lat 20. i 30. XX wieku oraz jej losami w kontekście hybrydowej wojny. Wieczorna otwarta dyskusja podsumowała refleksje nad współczesnym znaczeniem awangardy jako narzędzia społecznej zmiany.
