W grudniu w 2011 roku w Teatrze Dramatycznym w Warszawie ma miejsce premiera sztuki „W imię Jakuba S.” Pawła Demirskiego w reżyserii Moniki Strzępki. Choć nikt wtedy jeszcze nie zdaje sobie z tego sprawy, dziś można powiedzieć, że w tym momencie zaczyna się nowy zwrot ludowy w polskiej kulturze i humanistyce.
Dziś widoczny jest on w historii i publicystyce historycznej, literaturze pięknej, sztukach wizualnych, kinie, telewizyjnej komedii, a nawet memach. Dzieła należące do nurtu zdobywają najważniejsze literackie i filmowe nagrody, trafiają na listy bestsellerów, prowadzą wśród odsłon na dużych platformach streamingowych.
„Zwrot ludowy” wyraźnie trafia więc w potrzeby polskich publiczności. W jakie konkretnie? Czy jest on próbą odczarowania i uracjonalnienia polskiej historii, czy wręcz przeciwnie stworzenia nowego historycznego (anty)mitu, bardziej odpowiadającego potrzebom społeczeństwa takiego, jakim jest w trzeciej dekadzie XXI wieku? Jak ten mit miałby wyglądać, jakim estetycznym, psychologicznym, społecznym czy politycznym potrzebom miałby służyć? Czego w historiach swoich chłopskich babek, figurze Jakuba Szeli czy rozliczeniach z pańszczyzną szuka pochłaniająca je polska klasa średnia? Czego inspirujące się tymi tematami osoby artystyczne? Czy „ludowy zwrot” jest próbą odzyskania własnej historii czy kalką z zachodnich wzorców, jak zarzuca mu część prawicy?
Nad tymi wszystkimi pytaniami zastanowimy się w trakcie spotkania prowadzonego przez Jakuba Majmurka z udziałem Radka Raka, autora „Baśni o wężowym sercu albo wtórego słowa o Jakubie Szeli”, poetki i krytyczki literackiej Antoniny Tosiek oraz autora scenariusza „Kosa” Michała A. Zielińskiego.
